Learn sanskrit 12

So now lets learn a small lesson , in this lesson u will find some thing new to leran in sanskrit.


एकस्मिन् वने शृगालः , बकः निवसतः  स्म | तयोः मित्रता आसीत | एकदा प्रातः शृगालः बकं अवदत्  " मित्रं ! शवः त्वं मया सः भोजनं कुरु "| शृगालस्य निमन्तरेन बकः प्रसन्नः अभवत | अग्रिमे दिने सः भोजनाय शृगालस्य निवासं अगच्छत | कुटिल स्वभावः शृगालः स्थाल्यां बकः शिरोदनं अयच्छत | शृगालः बकं अवदत् " मित्रं ! अस्मिन पात्रे  वयं सहैव खादामः " भोजनकाले बकस्य चञ्चु स्थालित भोजने ग्रहणे  समर्था न अभवत | अतः बकः केवलं शिरोधनं अपश्यत शृगालः तु सर्व शिरोधनं अभक्षयत | शृगालः वञ्चितः बकः अचिन्तयत " यथा मया सः व्यवहारं कृतः अहं अपि तेन सः व्यवहरिष्यामि " | एवं चिनतित्वा सः श्रुगलेन अवदत् " मित्र! त्वं अपि शवः सायं मया सः भोजनं करिष्यस "|   बकस्य निमन्त्रेन शृगालः प्रसनं अभवत|  यदा शृगालः सायं बकस्य निवासं भोजनाय अगच्छत  तदा बकः  संकिरनमुखे कलशे शिरोधनं अयच्छत | शृगालः सः अवदत् " मित्रं अस्मिन पात्रे  वयं सहैव खादामः " | बकः चञ्च्वा शिरोधनं अखादत परन्तु शृगालस्य मुखं कलशे न प्रविशति | बकः सर्वं शिरोधनं अखादत | शृगालः च केवलं अपश्यत |
अतः उक्तं    
                                       "आत्मदुर्व्यव्हरस्य फलं भवति दुखं
                                        तस्मात सद्व्यव्ह्र्तव्यं  मानवेन सुखिशिना "


Ekasmin vane shrugalah , bakah  nivasantah sma. Tayoh mitrata aasit .Ekda prat shrugalah bakam avadat "mitram ! shvah tvam maya sah bhojanam kuru". Shrugalasya nimantrena bakah prasannah abhavat .Agrime dine sah bhojanay shrugalasya nivasam aghaccat .Kutil svabhavah shrugalah sthalayam bakah shirodhanam ayacchat .Shrugalah bakam avadat" mitra! asmin patre vyam sahaeva khadamah ". Bhojnkale bakasya chanchu stalit bhojane grahne samrtha na abhavat . Atah bakah kevalam shirodhnam apashyat shrugalah sarvam shirodhanam abhakshayt. Shrugalah vanchit bakah achintayat "yatha maya sah vyavharam krutah aham api ten sah vyavaharisyami" Evam chintitva sah shrugalam avadat "mitra tvam api svah saayam maya sah bhojanam karishyas" Bakasya nimantren shrugalah prasanam abhavat . Yada shrugalah saayam baksya nivasam aghacchat tada bakah sakirnmukhe kalshe shirodhanam ayacchat .Shurgalah sah avadat "mitra!asmin patre vyam sahaiva khadamah ". Bakah chancva shiridhnam akhadat parantu shrugalasya mukham na pravishati .Bakah sarvam shirodanam akhadat . shrugalah ch kevakam apashyat.
atah uktam


                              " aatmadurvyavaharsya phalam bhavati dukham
                                 tasmaat sadvyavhartvyam maanvena sukhishina"




In a forest there lived a jackal and a Crane . They both were good friends. One fine morning jackal said crane " friend tomorrow u come to my place for lunch" Getting this invitation Crane become happy. The next day Crane went to jackal's place for lunch . Cruel jackal kept the sweet milk in a plate and said Crane " friend we will have in the same plate" due to beak crane could not eat the food, and jackal finished the food. After tricked by the jackal the crane takes in mind that " as he has behaved with me i will also do the same to him "  Crane said the jackal " friend tomorrow evening u also come to my place for dinner". hearing this invitation jackal gets happy. In evening when he goes to Crane's place there crane gave him a sweet milk in a  narrow pot. And said " friend we will also have  together " due to his beak crane can eat the food but jackal could not . Crane finished the whole food but jackal could only see.
so it is said:


                              " if u misbehave with someone u will get only pain
                                but doing good to others u will be happy.






Exercise:


i)अर्थं लिखतु:-


१. शृगालः                            -- jackal
२. बकः                               -- Crane
३ शवः                                -- tomorrow
४.संकिरनमुखे                    -- Narrow
५.स्थालायं                         -- Plate
६ चन्चुः                              -- Beak
७ कलशे                             -- Pot
८ सद्व्यवहार                     -- Good act


ii) संधि लिखतु:-


१ एकस्मिन्                     ---      एकः + अस्मिन
   ekasmin                       ---      ekah + asmin


२ भोजनकाले                  --- भोजन + अकाले
   bhojamkaale               ---   bhojan + kaale


३. अहमपि                     --- अहं + अपि
     ahamapi                    --- aham + api


४ दुर्व्यव्हर्स्य                  --- दुर + व्यवहारस्य
    durvyavaharsya          --- dur + vyavahaarsya


५. यादृशं                      -- यत् + दृशं
     yadrusham              -- yat + drusham


iii) प्रश्नोतरः


१  शृगालस्य मित्रं कः आसीत?
     shrugaalasya mitram kah aasit ?
    Who  was jackal's friend?


     शृगालस्य मित्रं बकः आसीत.
      shrugaalsya mitram bakah aasit.
      Crane was jackal's friend

२. स्थालितः कः भोजनं न अखादत?
    sthalitah kah bhojanam na akhadat?
    Who was unable to eat food in plate

   बकः स्थालितः भोजनं न खादत
   bakah sthalitah bhojanam na khadat
   Crane could not eat food in Plate


३.बकः शृगालस्य भोजने किं अयच्छत ?
    bakah shrugaalsya bhojam kim ayacchay
   What  food did the crane offer to jackal?


   बकः  शृगालस्य भोजने शिरोधनं अयच्छत
   bakah  shrugaalasya bhojane shiridhanam ayacchat
  The crane offered sweet milk to jackal


४. शृगालस्य स्वभावः कीदृशः भवति ?
     shrugaalsya svabhavah kidrush bhavati?
     What was the nature f the jackal?


   शृगालस्य स्वभावः कुटिलः भवति.
    shrugaalsya svabhavah kutilah bhavati
   The nature of the jackal was cruel.




iv) विमोल्पदानि लिखतु


१. शत्रुः             x  मित्रं


२. सुखं            x  दुखं


३, सायं          x  प्रातः


४.अप्रसन्नः  x  प्रसन्नः


५.असमर्थः   x समर्थः